07 lis Przebaczając krzywdy
Zgodnie z treścią art. 1008 kodeksu cywilnego ustawodawca daje prawo spadkodawcy do wydziedziczenia członka rodziny w treści testamentu. Testator chcąc pozbawić prawa do zachowku musi swą wolę wyrazić posługując się sformułowaniami, które nie pozostawią wątpliwości w przedmiocie odczytania jego woli. Wśród przyczyn uzasadniających wydziedziczenie, ustawodawca wymienia:
– uporczywe postępowanie niezgodne z wolą spadkodawcy oraz z zasadami współżycia społecznego;
– dopuszczenie się przez uprawnionego z tytułu zachowku umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu, wolności bądź rażącej obrazy czci spadkobiercy czy też jego bliskich
– oraz niewykonywanie obowiązków rodzinnych wobec testatora, mające charakter uporczywy.
Oznacza to, iż w zależności od podstawy wydziedziczenia, na jaką powołał się spadkodawca uzasadniając pozbawienie prawa do zachowku spadkobiercy, sąd każdorazowo będzie badał tryb życia wydziedziczonego by ocenić czy zachowanie spadkobiercy było zgodne z zasadami współżycia społecznego i rozsądną wolą spadkodawcy bądź czy uprawniony z tytułu zachowku świadczył opiekę nad testatorem.
Odwołanie przez spadkodawcę dyspozycji pozbawiającej prawa do zachowku uprawnionego możliwe jest, jeżeli między stronami dojdzie do przebaczenia, a więc puszczenia przez spadkodawcę w niepamięć doznanych od spadkobiercy krzywd i rozczarowań. Akt przebaczenia może nastąpić w dowolnej formie, jeżeli poprzedza rozrządzenie przez spadkodawcę majątkiem na wypadek śmierci, w którym ten pozbawia prawa do zachowku spadkobiercę. Wątpliwości pojawiły się przy rozwadze sytuacji, kiedy to spadkodawca przebacza spadkobiercy po sporządzeniu ważnego testamentu. Dotychczas w literaturze panował pogląd, iż odwołanie wydziedziczenia usankcjonowanego sporządzeniem testamentu możliwe jest jedynie poprzez wydanie nowej dyspozycji testamentowej. W związku z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 19.10.2018 r. (sygn. akt CZP 37/18) pogląd ten stał się nieaktualny. Sąd uchwalił, iż przebaczenie uprawnionemu do zachowku, mimo, iż następuje po wydziedziczeniu go w testamencie nie wymaga zachowania formy testamentowej.
Brak komentarzy