06 lip Czym jest zapis w testamencie?
Sporządzając testament, przyszły spadkodawca może powołać jednego lub kilku spadkobierców, może także rozdysponować określone przedmioty majątku na rzecz konkretnych osób, nie będących spadkobiercami. Należy zatem odróżnić zapis, stanowiący rozporządzenie majątkowe spadkodawcy, od powołania do dziedziczenia.
Zapis zwykły w testamencie i zapis windykacyjny
Obecnie prawo spadkowe wyróżnia dwa rodzaje zapisów, jakie można umieścić w testamencie: zapis zwykły i windykacyjny. Różnią się one skutkiem, jaki wywołują w momencie śmierci spadkodawcy (a więc w chwili otwarcia spadku). Na skutek zapisu windykacyjnego przedmioty nim objęte z chwilą śmierci spadkodawcy automatycznie przechodzą na własność zapisobiercy, zaś w przypadku zapisu zwykłego zapisobiercy przysługuje jedynie roszczenie o wykonanie zapisu, a więc może on wystąpić do sądu o wydanie mu przedmiotu zapisu (roszczenie windykacyjne). Ponadto zapis windykacyjny musi być sporządzony w formie aktu notarialnego. Dalsze uwagi dotyczą zapisu zwykłego.
Konkretna rzecz dla konkretnej osoby
Zapis zawarty w testamencie stanowi zobowiązanie spadkobiercy (lub spadkobierców) do spełnienia świadczenia majątkowego na rzecz wskazanej osoby (zapisobiercy). Należy tutaj wskazać na dwie podstawowe kwestie. Po pierwsze, przedmiotem zapisu musi być konkretny składnik majątkowy (np. samochód, dom, pamiątka rodzinna itp.) lub określona kwota pieniężna. Nie można zatem uznać za zapis ogólnej dyspozycji, mającej polegać na przekazaniu zapisobiercy jakiejkolwiek rzeczy. Po drugie, osoba zapisobiercy musi zostać określona w sposób, który pozwoli ją zindywidualizować. Nie musi to być osoba fizyczna, może to być także osoba prawna, np. spółka czy fundacja. Natomiast to, czy zapis będzie skuteczny dla danej osoby zależeć będzie od tego, czy posiada ona zdolność dziedziczenia. Musi to być zatem osoba fizyczna, która żyje w momencie otwarcia spadku, a w przypadku osób prawnych – istniejąca wówczas osoba prawna.
Przykładowe zapisy w testamencie
Przedmiotem zapisu mogą być zobowiązania do przeniesienia własności i wydania rzeczy, ale nie tylko. Może nim być również: obowiązek ustanowienia na rzecz konkretnej osoby służebności osobistej mieszkania czy użytkowania, spełnienie określonych usług, a nawet obowiązek świadczenia określonej sumy pieniędzy czy przelew wierzytelności lub umorzenie długu.
Wykonanie zapisu w testamencie
Obciążony wykonaniem zapisu jest spadkobierca testamentowy lub ustawowy. Zatem w ostateczności będzie to gmina, która zgodnie z art. 935 Kodeksu cywilnego dziedziczy w ostatniej kolejności. Warto zaznaczyć, że obowiązek wykonania zapisu jest dziedziczny. Jeżeli zobowiązany spadkobierca nie chce wykonać zapisu są możliwe dwa rozwiązania: sporządzenie z nim umowy o przekazanie własności i wydanie rzeczy albo dochodzenie swoich roszczeń przed sądem. Zobowiązany ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą na podstawie art. 471 Kodeksu cywilnego za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zapisu.
W razie jego śmierci roszczenia z tego tytułu można kierować wobec jego spadkobierców.
Bart
Posted at 14:02h, 30 marcaMam testamentowo zapisane nieruchomości po zmarłej Ciotce. Złożyłem do sądu „Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku” po Cioci, który w całości przypadł ustawowo na jej zmarłego wnuka (postanowienia sądu). Wnuk w chwili śmierci z rodziny miał tylko matkę i przyrodniego brata. Po wnuku w przeszłości był otwierany spadek, jego matka obecnie również nie żyje (nie był otwierany spadek), jego przyrodni brat żyje, lecz jest narkomanem i nie ma z nim kontaktu, unika wszystkich spraw i żyje w swoim świecie. Co w takiej sytuacji zrobić? Jakie kroki podjąć w tej sprawie?
Marcin
Posted at 13:37h, 15 lipcaDzień dobry. Mam taką sytuację, iż spadkodawca pozostawił w testamencie rozrządzenia testamentowe dla określonych osób (jak, np. samochód czy mieszkanie czy środki zgromadzone na koncie w banku). Ponadto, istnieje również masa spadkowa, która nie została ujęta w testamencie (jak rozumiem tutaj zajdzie dziedziczenie ustawowe). Chciałbym się dowiedzieć, czy osoby, które zostały określone w testamencie będą traktowane jako spadkobiercy czy jednak jako zapisobiercy? Czy te rozrządzenia w testamencie należy uznawać jako zapisy? I jak to może wyglądać, jeśli chodzi o orzeczenie sądu, jak to będzie rozliczone, jeśli chodzi o spadek?
Kancelaria
Posted at 15:18h, 19 lipcaO kręgu spadkobierców ustawowych bądź testamentowych będzie decydować treść testamentu oraz wartość masy spadkowej, w tym także wartość poczynionych zapisów. Uważam, że w tej sprawie powinien Pan się udać do Kancelarii Prawnej i zasięgnąć w tym zakresie porady prawnej.
Rafał Dziechciarski
Posted at 15:37h, 11 lutegoDzień dobry.
Mój wujek miał dwa domy. Jeden z nich zapisał w zapisie zwykłym swojej mamie, drugi pozostawił bez rozpisania. Sprawa spadła dopiero się rozpoczęła i może potrwać. Czy przy założeniu, że zapis tej jest ważny a mama wujka nie dożyła by zakończenia sprawy, to czy zapis ten (zwykły) jest dziedziczony na spadkobierców mamy?
Kancelaria
Posted at 15:16h, 22 lutegoJeżeli Sąd uzna zapis zwykły za ważny, to na jego podstawie dom odziedziczy matka („nawet jeżeli nie dożyje zakończenia sprawy”). Nawet jeżeli majątek odziedziczony przez „matkę” dziedziczyć będą na podstawie ustawy lub testamentu jej spadkobiercy.
kaka
Posted at 15:15h, 06 lipcaBabcia w swoim testamencie zapisała mi dom po jej śmierci niezostal otworzony testament a jej córki podzieliły dom między siebie. Wnoszę sprawę do sądu czy będę musiała je spłacić.?
Kancelaria
Posted at 15:15h, 06 lipcaRzeczywiście, w opisanej sytuacji należy wystąpić do Sądu z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłej babci. Do wniosku powinna Pani dołączyć testament i wnosić o jego otwarcie i ogłoszenie. W postępowaniu w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku sąd stwierdzi jedynie, że na podstawie testamentu została Pani powołana do całości spadku po babci i że jest Pani jedynym spadkobiercą, oczywiście zakładając, że sąd uzna testament za ważny. Sąd nie będzie ustalał składu majątku spadkowego, ani rozstrzygał o ewentualnych roszczeniach o zachowek.
Jeżeli córki babci chciałyby dochodzić od Pani zachowku, to będą musiały zgłosić takie żądanie w osobnym postępowaniu, tzn. wystąpić z pozwem o zapłatę określonej sumy tytułem zachowku.
Zachowek jest świadczeniem pieniężnym, które ma za zadanie zadośćuczynić najbliższym spadkodawcy to, że zostali pominięci w testamencie albo, że ich udziały w spadku został zmniejszone. Uprawnione do zachowku są osoby, które dziedziczyłyby na podstawie ustawy. Zachowek wynosi 1/2 lub 2/3 wartości tego, co dana osoba otrzymałaby, gdyby dziedziczyła ustawowo. Osobie ubiegającej się o wypłatę zachowku zalicza się na zachowek wszystko, co otrzymała od spadkodawcy, zarówno w formie darowizny uczynionej przed śmiercią, jak i w formie zapisu w testamencie. Więcej o zachowku może Pani przeczytać na naszym blogu.
Renata
Posted at 15:15h, 06 lipcaOtrzymałam od ojca mieszkanie na podstawie testamentu windykacyjnego wiem od mamy, że ojciec chciał abym po jego śmierci od razu została właścicielką mieszkania i nie odpowiadała za jego długi. Ojciec zaciągał pożyczki w bankach i od znajomych bo był hazardzistą. Czy otrzymując mieszkanie w ten sposób nie będę musiała spłacać żadnych długów po ojcu ?
Kancelaria
Posted at 15:15h, 06 lipcaJest Pani w błędzie. Dziedzicząc mieszkanie na podstawie testamentu windykacyjnego jeżeli nie odrzuci Pani spadku po ojcu będzie Pani odpowiadała za jego długi do wartości odziedziczonego mieszkania.
Zofia
Posted at 15:14h, 06 lipcaRazem z mężem posiadamy mieszkanie własnościowe i nigdy nie mieliśmy intercyzy.
Czy mogę zapisać swoją połowę mieszkania synowi w trybie testamentu windykacyjnego
Kancelaria
Posted at 15:16h, 06 lipcaTak, może Pani to zrobić tylko w formie aktu notarialnego.
Teresa
Posted at 15:14h, 06 lipcaMój ojciec zmarł i sporządził testament windykacyjny w którym zapisał mi domek w górach.
O ten dom od kilku lat trwa w Sądzie sprawa o zniesienie współwłasności. Czy teraz na podstawie testamentu windykacyjnego stałam się właścicielką tego domku?
Kancelaria
Posted at 15:16h, 06 lipcaNiestety nie. W testamencie windykacyjnym spadkodawca ( Pani ojciec) mógł rozporządzić tylko i wyłącznie majątkiem którego był właścicielem. Z Pani opisu faktycznego wynika, że toczy się postępowanie o zniesienie współwłasności domku zatem ojciec nie mógł Pani go zapisać w testamencie gdyż nie był jego właścicielem.
Martyna
Posted at 15:14h, 06 lipcaChciałabym się dowiedzieć, czy zapis w testamencie notarialnym sporządzonym w 2010 roku, w którym spadkodawca zobowiązał swoich spadkobierców do przeniesienia całego przysługującego mu udziału we współwłasności lokalu na rzecz jego syna jest zapisem zwykłym czy windykacyjnym?
Kancelaria
Posted at 15:16h, 06 lipcaDzień dobry,
W przedstawionej przez Panią sytuacji, spadkodawca przez rozrządzenie testamentowe zobowiązał swoich spadkobierców do spełnienia świadczenia majątkowego (udział we współwłasności lokalu) na rzecz oznaczonej osoby (syna). Spełnione zatem zostały ustawowe przesłanki zapisu zwykłego.
W 2010 r. nie obowiązywały jeszcze przepisy umożliwiające spadkodawcy ustanowienie zapisu windykacyjnego (weszły one w życie dopiero 23 października 2011 r.).
Marek
Posted at 15:13h, 06 lipcaZamierzam sporządzić testament, w którym chciałbym ustanowić spadkobiercą swojego syna. Zamierzam tam zobowiązać syna do wypłaty córce pieniędzy. Przeczytałem na waszym blogu o zachowku. Czy wtedy tak to będzie potraktowane?
Kancelaria
Posted at 15:17h, 06 lipcaMoże Pan sporządzić testament o treści, jak w zapytaniu. W przypadku, gdy syn przyjmie spadek na podstawie testamentu, zostanie on jedynym spadkobiercą i będzie zobowiązany do wypłacenia swojej siostrze kwoty pieniędzy wskazanej w testamencie tytułem zapisu niezwłocznie po jego ogłoszeniu.
Barbara
Posted at 15:12h, 06 lipcaPrzeczytałam na waszym blogu o testamencie windykacyjnym i chciałabym zapisać
w nim mieszkanie na wnuka. Czy będę mogła spisać zwykły testament i w nim dowolnie zapisać pozostały majątek wszystkim swoim dzieciom i także wnuczkowi?
Kancelaria
Posted at 15:17h, 06 lipcaMieszkanie dla wnuka może Pani zapisać w formie tzw. zapisu windykacyjnego. Dzięki takiemu zapisowi, wnuk odziedziczy mieszkanie w momencie Pani śmierci. Należy jednak pamiętać, że dla ważności takiego zapisu wymagane jest, by był on spisany w formie aktu notarialnego.
Oczywiście, może Pani także spisać zwykły testament i warto byłoby w nim rozdysponować cały majątek. W testamencie może Pani ustanowić spadkobiercami dzieci i wnuka. Proszę pamiętać, że testament powinien zostać w całości sporządzony przez Panią własnoręcznie bez skreśleń, zawierać datę i miejsce jego sporządzenia oraz podpis. Aby uniknąć ewentualnych błędów testament ten może Pani spisać także w formie notarialnej.