Obliczanie zachowku według cen z chwili orzekania

06 lip Obliczanie zachowku według cen z chwili orzekania

Sprawy o zachowek zdarzają się coraz częściej i wywołują liczne spory, zwłaszcza co do kwestii dotyczącej obliczania wartości przysługującego zachowku, którą regulują przepisy art. 991-1011 Kodeksu cywilnego.

Problemy

Dyskusje do niedawna budził problem ustalania wartości zachowku w przypadku zmiany wartości odziedziczonego majątku przed wydaniem wyroku w sprawie o zachowek. Może się bowiem zdarzyć, że na skutek pewnych okoliczności, takich jak dobra koniunktura, działania spadkobiercy, itp., wartość odziedziczonego majątku wzrośnie. Wtedy pojawić się może pytanie: wartość majątku spadkowego z której chwili ma stanowić podstawę do obliczenia wartości zachowku – czy wartość z chwili śmierci spadkodawcy, czy też z chwili orzekania?

Co na to Sąd Najwyższy

Problem ten wyjaśnił Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 6 marca 2014 roku. Stwierdził w nim, że obliczanie zachowku następuje zawsze na podstawie stanu spadku z daty jego otwarcia (jest to chwila śmierci spadkodawcy), a według cen z chwili orzekania przez sąd. W rozpatrywanej przez Sąd Najwyższy sprawie wzrosła wartość działki w wyniku jej przekształcenia z rolnej na budowlaną już po otwarciu spadku, a więc zmienił się stan tego składnika majątkowego wchodzącego w skład spadku, co tak naprawdę spowodowało też wzrost jego ceny. Natomiast gdyby było tak, że działka ta nadal byłaby działką rolną, tyle że wzrosłyby ceny rynkowe takich działek w określonym rejonie, to zwiększyłby się również zachowek przysługujący uprawnionemu, bo sąd musiałby zasądzić go według cen z chwili orzekania.

Co to oznacza w praktyce?

Konkluzją zapadłego wyroku jest stwierdzenie, że zmiana wartości odziedziczonego majątku po śmierci spadkodawcy, a przed wydaniem wyroku w sprawie o zachowek nie zawsze musi oznaczać, że uprawniony do zachowku dostanie więcej.