09 lip Ojcostwo dziecka z in vitro
W świetle prawa za ojca dziecka nie zawsze uznawany jest ten mężczyzna, od którego w sensie biologicznym dziecko pochodzi.
Ojcostwo prawne
Ojcostwo w sensie prawnym wiąże się z określonymi uprawnieniami i obowiązkami względem dziecka. W świetle obowiązujących przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zachodzi domniemanie, że ojcem dziecka jest mąż jego matki. W przypadku, gdy domniemanie takie nie zachodzi, bądź też zostało obalone, konieczne jest ustalenie ojcostwa, co może nastąpić albo przez uznanie ojcostwa albo na mocy wyroku sądu.
Niedopuszczalność zaprzeczenia ojcostwa
Co do zasady, jeżeli mąż matki nie jest biologicznym ojcem dziecka możliwe jest zaprzeczenie jego ojcostwa w postępowaniu przed sądem opiekuńczym. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy dziecko zostało poczęte w następstwie zabiegu, na który mąż matki wyraził zgodę. Wówczas zaprzeczenie ojcostwa nie jest dopuszczalne.
Ustalenie ojcostwa
Ustalenie pochodzenia dziecka, którego rodzice nie są małżeństwem może nastąpić poprzez uznanie ojcostwa. Odbywa się ono w ten sposób, że mężczyzna, od którego pochodzi dziecko oświadcza przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, iż jest ojcem dziecka, a matka dziecka potwierdza ten fakt – jednocześnie albo w ciągu kolejnych trzech miesięcy. Uznanie ojcostwa możliwe jest także przed sądem opiekuńczym, a za granicą również przed polskim konsulem. Ojcostwo można uznać jeszcze przed urodzeniem się dziecka już poczętego.
Uznanie ojcostwa dziecka z in vitro
Z dniem 1 listopada 2015 r. wchodzi w życie nowelizacja Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, która w szczególny sposób reguluje kwestię uznania ojcostwa dziecka poczętego w wyniku zapłodnienia pozaustrojowego. Przewiduje ona możliwość złożenia oświadczeń niezbędnych do uznania ojcostwa jeszcze przed zabiegiem zapłodnienia in vitro z wykorzystaniem materiału biologicznego anonimowego dawcy. Uznanie następuje wówczas z dniem urodzenia się dziecka. Warunkiem skuteczności uznania ojcostwa jest to, aby dziecko urodziło się w następstwie procedury in vitro w ciągu dwóch lat od dnia złożenia oświadczenia przez mężczyznę. Podważenie złożonego w tym trybie oświadczenia o uznaniu ojcostwa jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy dziecko nie urodziło się w następstwie zapłodnienia pozaustrojowego. Co istotne, w przypadku, gdy dziecko urodzi się po zawarciu przez matkę małżeństwa z innym mężczyzną niż ten, który uznał ojcostwo, za ojca dziecka uznaje się tego mężczyznę, który złożył oświadczenie o uznaniu ojcostwa przed zabiegiem in vitro, zaś uznanie ojcostwa przez biologicznego ojca dziecka nie jest możliwe.
Malgorzata Szczepaniak
Posted at 16:35h, 01 lipcaCzy w przypadku smierci partnera, kobieta moze skorzystac z zamrozonych embrionow i samodzielnie dokonczyc procedure in vitro, stosownie do art.33 ustawy o in vitro.
Art. 33. Zarodki powstałe w wyniku dawstwa partnerskiego mogą być przeniesione do organizmu biorczyni po śmierci dawcy komórek rozrodczych, z których utworzono zarodek. Warunków określonych w art. 5 ust. 2 nie stosuje się.
A jezeli z uwagi na stan zdrowia partnera uzyto nasienia anonimowego dawcy za zgoda kobiety i partnera, to czy w przypadku smierci partnera kobieta moze dokoncxyc samodzielnie procedure in vitro?
Sylwia Biczyk
Posted at 13:38h, 11 lipcaWitam, czy możliwe jest użycie w procedurze in-vitro zarodków tylko przez partnerkę? Partner w trakcie procedury (po kilku nieudanych próbach) zakończył związek i chce oddać pozostałe w banku zarodki do ‚adopcji’. Partnerka nie godzi się na oddanie zarodków i chce mieć możliwość ich użycia – nie uznając ojcostwa byłego partnera. Jeśli partner jest gotowy oddać zarodki obcym ludziom i nie rościć do nich żadnych praw, czy może mieć to zastosowanie w stosunku do byłej partnerki? Tzn. korzysta ze swojego materiału genetycznego, bez roszczeń do byłego partnera?
Piotr
Posted at 10:43h, 16 listopadaWitam, jakie jest orzecznictwo w przypadku ustalenia ojcostwa jeśli dziecko zostało poczęte w następstwie zabiegu, na który partner matki nie wyraził zgody takich jak na techniki wspomagania rozrodu czyli stymulacja owulacji farmakologicznie.
Kancelaria
Posted at 15:53h, 18 listopadaKażda sprawa, powinna być analizowana w sposób indywidualny. Wobec tego, jeżeli nie znamy pełnego stanu faktycznego, nie jesteśmy w stanie Pani udzielić rzetelnej odpowiedzi na zadane pytanie. Wobec powyższego zalecamy udanie się do Kancelarii, celem uzyskania porady prawnej.
Dorota
Posted at 14:56h, 07 majaWitam. Czy mając męża(złożony jest pozew rozwodowy) mogę iść z partnerem do urzędu i złożyć wniosek że on będzie ojcem dziecka gdy dojdzie do zapłodnienia nasieniem dawcy,czy trzeba czekać do rozwodu?
Kancelaria
Posted at 13:17h, 17 majaJednym z koniecznych do spełnienia warunków wszczęcia procedury medycznie wspomaganej prokreacji w przypadku pozostawania przez kobietę w związku małżeńskim jest wyrażenie w formie pisemnej zgody małżonka na zastosowanie komórek rozrodczych bądź zarodka u biorczyni. Konsekwencją powyższego będzie uznanie, że ojcem dziecka jest mężczyzna, z którym w dalszym ciągu pozostaje Pani w związku małżeńskim. Wobec powyższego, uznanie ojcostwa dziecka przez Pani partnera nastąpi w przypadku wyrażenia przez niego zgody na zastosowanie komórek rozrodczych pobranych od dawcy w procedurze medycznie wspomaganej prokreacji, jednak dopiero po uzyskaniu przez Panią rozwodu. Powyższe wynika z art. 32 pkt 6 Ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o leczeniu niepłodności (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 865 z późn. zm.).
dobra
Posted at 19:04h, 16 grudniaa co jeśli Pani Dorota po rozwodzie z mężem zajdzie w ciąże z obecnym partnerem w wyniku procedury in vitro, a dziecko urodzi się przed upłyewm 300 dni od rozwodu?
Kancelaria
Posted at 13:37h, 20 grudniaZakładając, że Pani Dorota rozwiedzie się, zajście w ciąże w wyniku procedury medycznie wspomaganej prokreacji będzie możliwe tylko jeżeli partner złoży oświadczenie w myśl art. 75 1 kro tzn. oświadczy przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego, iż będzie ojcem dziecka poczętego w wyniku procedury in vitro. Domniemanie, iż ojcem dziecka urodzonego przed upływem 300 dni od rozwodu, jest dotychczasowy małżonek nie będzie mieć w takiej sytuacji zastosowania.
Ania
Posted at 18:29h, 23 wrześniaWitam. Jestem samotna i chcę podejść do procedury in vitro korzystając z dawcy nasienia. Mam kolegę, który podpisałby dokumenty w urzedzie, ze uznaje ojcostwo. Czy jeśli wszystko sie uda, czy bedziemy mogli pozniej podpisać jakieś dokumenty, że on jednak nie chce być ojcem tego dziecka?
Kancelaria
Posted at 14:37h, 23 październikaJeżeli podejmie Pani decyzję o zastosowaniu komórek rozrodczych dawcy bądź wykorzystaniu ich w procedurze medycznie wspomaganej prokreacji in vitro, w przypadku uznania ojcostwa przez kolegę, które jest konsekwencją złożenia oświadczenia przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego, nie może on żądać bezskuteczności uznania z tego powodu, iż nie jest dawcą komórek.
Wyżej wspomniane oświadczenie składa się nim nastąpi przeniesienie do organizmu kobiety komórek rozrodczych dawcy bądź przeniesienie zarodka z nich powstałego. Obowiązujące prawo przyjmuje, iż w sytuacji, kiedy zabieg zależny jest od oświadczenia mężczyzny, który wydaje na jego odbycie zgodę, a procedura kończy się urodzeniem dziecka, ten nie może żądać bezskuteczności uznania ojcostwa. Mężczyzna składając oświadczenie powinien być w pełni świadomy, iż decyduje się zostać ojcem dziecka pochodzącego z komórek dawcy będącego anonimowym.
Dopuszczalnym jest żądanie przez mężczyznę bezskuteczności uznania ojcostwa w przypadku stosowania procedury medycznie wspomaganej prokreacji jedynie w sytuacji gdyby urodzone dziecko nie pochodziło z procedury in vitro.
Zgodnie z treścią 751 §2 k.r.o. po upływie dwóch lat od chwili złożenia przez mężczyznę oświadczenia w przedmiocie uznania ojcostwa, w przypadku nie narodzenia się dziecka w wyniku stosowanej procedury medycznej, oświadczenie takie wygasa.
Bartosz
Posted at 17:31h, 17 wrześniaWitam, razem z byłą partnerką zdecydowaliśmy się na inseminację nasieniem dawcy (nie byliśmy małżeństwem).
Wszystko odbyło się w klinice, podpisaliśmy oświadczenie. Inseminacja odbyła się w listopadzie 2014r.
Rozstaliśmy się z partnerką i ona wystąpiła o zaprzeczenie mojego ojcostwa. Ja uznałem córkę w USC (mam teraz problemy, za oświadczenie nieprawdy).
Sprawa jest już w sądzie, niestety prokurator działa na moją niekorzyść, usilnie chce zaprzeczenia mojego ojcostwa, nie „wyciągnął” z kliniki żadnych dokumentów które podpisaliśmy (zgody na inseminacje itp).
Ja niestety nie mam nawet wglądu do tych dokumentów, ponieważ moja była unieważniła te zgody. Po tej udanej inseminacji, staraliśmy się o drugie dziecko, z tym, że już na nowych zasadach (podpisaliśmy zgodę w USC), jednak tych dokumentów również sąd nie otrzymał. Na przesłuchaniu w prokuraturze, powiedziałem, że to byłą wspólna decyzja, prokurator miał uzyskać te dokumenty, ale tego nie zrobił. W sądzie mówiłem o tym, ale sądu to nie interesuje.Dla nich sprawa jest prosta, ja nie jestem ojcem biologicznym i okłamałem USC uznając córkę. Proszę o informację, czy mam szansę w apelacji nie dopuścić do zaprzeczenia mojego ojcostwa. Córka skończyła trzy latka. Traktuje mnie jak ojca, nie wyobrażam sobie sytuacji, że prokurator i sąd może decydować w tak ważnej sprawie i nie liczyć się z dobrem dziecka.
Kancelaria
Posted at 14:40h, 23 październikaProblem przez Pana opisany należy do skomplikowanych i rzadkich w związku z faktem, iż regulacje dotyczące leczenia niepłodności obowiązują stosunkowo od niedawna. W niniejszej sprawie najważniejsze jest dobro dziecka urodzonego w skutek sztucznej inseminacji heterologicznej, a więc nasieniem pochodzącym od nieznanego dawcy. Skorzystać z procedury in vitro mogą pary pozostające we wspólnym pożyciu, zarówno małżeństwa, jak i konkubinaty. W przypadku tych drugich, przeprowadzenie zabiegu uwarunkowane jest uznaniem ojcostwa dziecka przez mężczyznę zgodnie z art. art. 751 § 1 k.r.o. Udostępnienie procedury in vitro jedynie parom, podyktowane jest myślą o dobru dziecka, które powinno być wychowywane przez obojga rodziców zapewniających im opiekę i zaplecze socjalne niezbędne do prawidłowego rozwoju. Regulacja nakładająca obowiązek złożenia przez partnera matki oświadczenia o uznaniu ojcostwa, niewątpliwie, obowiązuje w interesie dziecka.
Opisując stan faktyczny sprawy, wskazuje Pan, iż dla organów postępowania sądowego zdaje się być oczywistym, iż złożył fałszywe oświadczenie przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, uznając córkę za własną. Nic bardziej mylnego. Wszczęcie procedury in vitro w sytuacji, gdy kobieta nie pozostaje w związku małżeńskim uzależnione jest od złożenia oświadczenia przez mężczyznę. Partner aprobuje fakt pochodzenia komórek rozrodczych od anonimowego dawcy. W związku z powyższym, zgodnie z treścią art. 81 z ind 1 k.r.o. nie może on żądać bezskuteczności uznania ojcostwa. Analogicznie, w sytuacji, gdy mąż matki wyrazi zgodę na przeprowadzenie zabiegu, nie może o zaprzeczyć ojcostwu dziecka. Wobec powyższych rozważań wydaje się, że zgodnie z wykładnią celowościową, również i w Pana sytuacji bezzasadnym jest stwierdzenie bezskuteczności uznania ojcostwa. W myśl obowiązujących przepisów uznający ojcostwo jest w pełni świadomym, iż dziecko poczęte w wyniku procedury nie będzie pochodzić z jego komórek rozrodczych. Wiedza matki i ojca wyrażona poprzez wspólną decyzje co do poddania się zabiegowi uniemożliwia ,,uchylenie’’ ojcostwa.
Proszę zapoznać się także z odpowiedzią na pytanie Pani Ani znajdującą się powyżej.
Eliza
Posted at 16:11h, 02 listopadaWitam. Mam pytanie na ktore do tej pory nikt mi nie potrafil odpowiedziec. Chce skorzystać z banku nasienia do zabiegu inseminacji, ale według nowego prawa muszę mieć mężczyznę który złoży oświadczenie w Usc i w klinice o uznaniu ojcostwa. Czy sa jakieś warunki kim na być ta osoba, czy może nim być tylko ktoś obcy, czy może to być ktoś z rodziny, kuzyn, brat, ojciec, wujek?
Kancelaria
Posted at 11:29h, 09 lipcaObowiązująca ustawa o leczeniu niepłodności rzeczywiście stanowi, że ze sztucznego zapłodnienia mogą skorzystać jedynie małżonkowie oraz osoby pozostające w związkach partnerskich. W przypadku zabiegu z wykorzystaniem nasienia pochodzącego od anonimowego dawcy istnieje wymóg złożenia przez mężczyznę będącego partnerem kobiety zamierzającej się poddać zabiegowi inseminacji oświadczenia o uznaniu ojcostwa przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. Z treści pytania wynika, że nie ma Pani męża, ani partnera, który byłby gotów złożyć takie oświadczenie.
Jakkolwiek ustawa nie określa wymogów, jakie powinien spełnić mężczyzna składający oświadczenie o uznaniu ojcostwa i nie odnosi się do kwestii jego pokrewieństwa z przyszłą matką dziecka, to jednak – biorąc pod uwagę fakt, że ma to być mężczyzna, z którym „biorczyni pozostaje we wspólnym pożyciu” – trudno sobie wyobrazić, aby mógł nim być ojciec, czy też brat kobiety poddającej się zabiegowi zapłodnienia in vitro.
W mojej opinii, powinny mieć tu zastosowanie analogiczne wymogi, jakie Kodeks rodzinny i opiekuńczy odnosi do osób zamierzających zawrzeć związek małżeński (tzw. przeszkody małżeńskie). W konsekwencji, ojcostwa dziecka, które urodzi się w wyniku zabiegu sztucznego zapłodnienia nie mógłby uznać męski krewny w linii prostej (ojciec, dziadek), ani brat biorczyni. Powyższe ograniczenie nie odnosiłoby się natomiast do wuja, czy też kuzyna biorczyni.
Zaznaczam, że jest to maja interpretacja przepisów prawa, której dokonałam kierując się zasadami logiki i w oparciu o ogólną wiedzę prawniczą zdobytą w czasie długoletniej pracy w zawodzie radcy prawnego.
Przede wszystkim jednak należy pamiętać, że uznanie ojcostwa rodzi doniosłe skutki prawne. W szczególności, mężczyzna uznający ojcostwo zyskuje władzę rodzicielską nad dzieckiem i wszelkie związane z tym prawa oraz obowiązki, jest również zobowiązany do jego alimentacji, tj. łożenia na utrzymanie i wychowanie dziecka. Dziecko może nosić nazwisko mężczyzny, który uznał jego ojcostwo i będzie należało do kręgu spadkobierców ustawowych po tym mężczyźnie. Dlatego też uznania ojcostwa nie należy traktować jako zwykłej formalności niezbędnej do skorzystania z procedury zapłodnienia in vitro.
AGNIESZKA
Posted at 21:02h, 26 lutegoCzy dobrze rozumiem że uznanie dziecka z in vitro nie dotyczy małżeństwa nawet jeśli dawcą komórek rozrodczych nie jest żona. Lekarz z przychodni żąda żebyśmy z mężem złożyli oświadczenie w usc.
Kancelaria
Posted at 11:29h, 09 lipcaZłożenie przez rodziców dziecka oświadczeń w przedmiocie uznania ojcostwa przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego jest – obok sądowego ustalenia ojcostwa – jednym z dwóch sposobów ustalenia ojcostwa prawnego. Ma ono miejsce wówczas, gdy w danym przypadku nie zachodzi domniemanie, że ojcem dziecka jest mąż jego matki, albo gdy domniemanie takie zostało obalone, to znaczy – gdy matka dziecka nie pozostaje w związku małżeńskim, bądź też doszło do zaprzeczenia ojcostwa męża matki na drodze sądowej.
Powyższe odnosi się również do przypadków, gdy dziecko zostało poczęte w wyniku zabiegu in vitro. Bez znaczenia jest przy tym fakt, że komórki rozrodcze pochodzą od anonimowego dawcy. W świetle prawa matką dziecka jest kobieta, która je urodziła, bez względu na to, kto był dawcą komórek rozrodczych. Z kolei, zgodnie z art. 62 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa zachodzi domniemanie, że pochodzi ono od męża matki. Ponadto, jeżeli dziecko zostało poczęte w następstwie zabiegu in vitro, na który mąż matki wyraził zgodę nie jest dopuszczalne sądowe zaprzeczenie jego ojcostwa.
Z uwagi na fakt, że dziecko urodzone w małżeństwie zawsze traktowane jest jako dziecko męża matki, oświadczenie o uznaniu ojcostwa dziecka poczętego (w tym również w wyniku zabiegu medycznego) składa się przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego jedynie w przypadku związków nieformalnych. W Państwa przypadku uznanie ojcostwa przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego nie wchodzi więc w grę.
Przyszli rodzice, którzy są małżeństwem nie składają żadnych oświadczeń przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, a jedynie wyrażają zgodę na zapłodnienie w procedurze in vitro. Zgodnie bowiem z art. 20 ust. 1 pkt 2) ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o leczeniu niepłodności (Dz.U.2015.1087 z dnia 2015.07.31) przed rozpoczęciem procedury medycznie wspomaganej prokreacji z zastosowaniem komórek rozrodczych anonimowej dawczyni (tzw. dawstwo inne niż partnerskie) konieczna jest pisemna zgoda biorczyni i jej męża.